Alopesi (saçkıran), deride görünür herhangi bir iltihabi reaksiyon olmaksızın yuvarlak yada oval, sınırlı veya sınırsız kıl dökülmesidir. En sık saçlı deri tutulur ve tırnak tutulumu eşlik edebilir. Saçlı deri, kaş, kirpik ve tüm vücutta keskin sınırlı yuvarlak, oval veya bütün kılların deride iz bırakmadan döküldüğü bir hastalıktır. Hastalıkta en çok şikayet saç dökülmesi nedeniyle olur.
Saç dökülmesinin en sık görülen iki nedeni vardır. Hormonal bozukluklar ve oto-immün hastalıklar. Bunlar dışında , beslenme yetersizliği , kansızlık ve demir eksikliği (demir eksikliği kansızlık yapmadan da saç dökülmesi yapabilir) , çinko eksikliği, vitamin eksikliği (B12, folat ve biotin), ilaçlar, gebelik, şeker hastalığı, karaciğer ve böbrek hastalıkları, zayıflama için aşırı diyet yapma, kimyasal madde kullanımı, merkezi sinir sistem hastalıkları ve stres yer alır.
Hormonal bozukluklar:
Kadınlarda ve erkeklerde östrojen, progesteron, testesteron hormonları vardır.
Kadınlarda östrojen/testesteron oranı =8/1 dir. Polikistikover send. gibi hastalıklarda testesteron yapımı artar ve östrojen hormonunu dengeleyen progesteron hormonu yetersizse , fazla testesteron östrojen hormonu tarafından DHT(dihidrotestesterona) dönüştürülür. Saç follliküllerinde DHT reseptörleri vardır ve DHT bu reseptörlere bağlanarak follikülü minyatürleştirir, saç dökülmesine neden olur. Diğer vücut kıllarında ise çoğalma ve kalınlaşma gelişir.
Erkeklerde ise östrojen /Testesteron oranı =1/20 dir. Yaşla birlikte testesteron yapımı azalır ve sağlıksız beslenme ve çevresel toksinler nedeniyle kseroöstrojenler artar ve östrojenin etkilerini dengeleyen progesteron hormonu yetersiz ise, DHT yapımı artar ve saç folliküllerinde minyatürleşmeye neden olarak saç dökülmesine neden olur.
Testesterondan DHT yapımı 5 alfaredüktaz enzimi tarafından oluşturulur.
Tedavide 5alfaredüktaz enzimini bloke eden ilaçlar kullanılır. Finasterid tip1 reseptörleri, Duosterid ise tip1 ve 2 reseptörleri bloke eder. Böylece DHT üretimi durur. Aynı zamanda erkeklerde BPH de önlenmiş olur. Ancak erkeklerde DHT çok önemli bir hormon olup, eksikliği birçok soruna neden olur. Bu nedenle bu tedavilerin birçok sakıncaları vardır. Memelerde büyüme, ereksiyonda güçlük, seste incelme olur.
Kadınlarda ve erkeklerde DHT fazlalığına bağlı saç dökülmelerin tedavisinde Progesteron Hormonu tedavisi en zararsız ve güvenilir yoldur.
Oto-immün hastalıklar:
İnsan vücudunda bağışıklık sisteminin kendi dokularını yabancı madde gibi algılayarak hasara uğratması ile ortaya çıkan hastalıklara oto-immün hastalık denir.
Saç kıran hastalığında, saç folliküllerinde biriken vücutla uyumsuz antijenik özellikli proteinler follikülün bağışıklık sistemi tarafından yabancı madde gibi algılanmasına neden olur. Bağışıklık sistemi lenfositleri saç follikülünü hasara uğratır ve saçlar dökülür. Bu hastalarda diğer oto-immün hastalıklarda görülebilir. Egzema,vitiligo,sedef, romatizma, tip1 diabet vb.
Oto-immün hastalık nedeniyle oluşan saç dökülmelerinin tedavisinde kortison ve metotreksat gibi bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılır. Bu tedavi sorunu ortadan kaldırmaz.
İdeal tedavi;
*Saç follikülünin yabancı madde gibi algılanmasının nedenlerinin tespit etmelidir.
*Bu nedenleri ortadan kaldırarak, saç çıkartmalıdır.
